Hoa cẩm chướng ở Việt Nam

Hoa cẩm chướng loài hoa có cái tên rất tự nhiên, hoa có nhiều màu sắc đẹp làm nổi bật trong vườn các loài hoa đẹp, hoa giống như bức trướng bằng gấm nhiều màu sắc. Hoa cẩm chướng có tên khoa học là: Dianthus hay còn có tên gọi khác là hoa nhau, thuộc vào họ cẩm chướng, hoa cẩm chướng thuộc một chi trong 300 loài trong thực vật có hoa, với đặc điểm loài thực vật có hoa đa số được bắt nguồn từ châu Âu và châu Á, với một vài loài được tìm thấy ở miền bắc châu Phi, và một loài ở khu vực ven Bắc cực của Bắc Mỹ, hoa cẩm chướng vào Việt Nam khoảng từ nửa đầu thế kỷ 20, hoa nhanh chóng trở lên thông dụng trong các khu vườn nhà dân và được dùng làm hoa trang trí trong các công viên.

Hoa cẩm chướng

Hoa cẩm chướng có thân mảnh, có các đốt ngắn mang lá kép, bé, thân gãy khúc nhiều, thân bò là chính, trên mặt lá có ít phấn trắng, hoa nhiều màu sắc thường có 5 cánh, hoa mọc đơn từng chiếc một ở nách lá, hoa kép có nhiều màu sắc ngay trên cùng một bông, quang mang nhiều hạt, có từ 330 – 550 hạt. (Hoa đơn nhiều hơn hoa kép) lông nhỏ, ít bị sâu bệnh. Thân phân nhánh nhiều, có đốt dễ gãy giòn, lá cẩm chướng mọc cẩm nhung là nhóm hoa cắt cành phổ biến không kém hoa hồng, hoa cúc trên thế giới, hoa cẩm chướng đã được lựa chọn làm biểu tượng quốc gia của Slovenia (ở Nam Tư).

Các loài hoa cẩm chướng ở Việt Nam

Các loài hoa cẩm chướng ở Việt Nam được trồng và chăm sóc chủ yếu ở Đà Lạt và một số nhà vườn lớn trên cả nước.

1. Loại cẩm chướng vườn. Các loài này đều là cây đa niên, sống lâu năm. Được chia thành hai loài là cẩm chướng ven bồn và cẩm chướng tiệm hoa.

- Loại hoa cẩm chướng ven bồn, thường mọc thành lùm bụi, dày đặc hơn loài cẩm chướng tiệm hoa. Cao 30-35cm. Hoa to rộng 5-7cm, thơm, hoa mọc nhiều cỏ bụi.

- Loài hoa cẩm chướng tiệm hoa thường trồng trong nhà kính hay ngoài vườn ở những nơi khí hậu mát mẻ, mùa đông không lạnh lắm, không có tuyết rơi. Chúng mọc cao khoảng 1,2m, có hoa thơm, rộng khoảng 7 - 8cm với nhiều thứ giống và màu sắc khác nhau như trắng hồng, thoáng đỏ, cam, tím, vàng hay loang lổ.

2. Loài chén hồng - Rose bowl đa niên. Lá rất hẹp, xanh lục xám, làm thành thảm cao 5-8cm. Hoa rất thơm, màu hồng xơri rộng độ 2,5cm trên thân cao 15cm. Hoa sẽ nở suốt năm nếu ngắt hết hoa tàn.

3. Loài hồng đá – Rock pink, Dianthus pavonius (D.neglectus). Là cây cẩm chướng vườn đá nhỏ nhất, đa niên. Đôi khi được xem như một thứ giống của loài D.glacialis, một loài cẩm chướng hồng đá khác nhưng phát triển mạnh và trường cửu trong vườn hơn. Lá hẹp, xanh lục, dài 2-5cm, kết thành cụm nhỏ. Hoa đơn trên thân cao 15cm, màu hồng đỏ thắm tươi, rộng khoảng 2-3cm

4. Loài hồng ngọc tí xíu – Tiny rubies, đa niên. Cây mọc từng tụm lá xám, cao 7cm, lan xa 10cm. Hoa nhỏ, cánh kép, mùi thơm màu đỏ hồng ngọc vào đầu mùa hè. Loài này cũng như các loài dianthus lùn, sống lâu nhất và là những đề tài hấp dẫn trồng vườn đá hay bao phủ đất vườn nhỏ, có lá tươi tốt quanh năm.

Nụ hoa cẩm chướng

5. Loài Sweet William, D.barbatus. Tuy là nhị liên mọc mạnh, nhưng trồng như hàng niên. Thân cứng cáp, cao 25-50cm. Lá dẹp, màu xanh lợt hay xanh đậm, dài 3-7cm. Hoa mọc thành chùm khít nhau, rộng 1-2cm, màu trắng, hồng đỏ, tím hay hai màu giữa các lá bắc khá to, mùi thơm nhẹ. Trồng bằng hột cuối xuân để cho hoa vào năm tới. Các hoa dòng kép hay lùn (thân cao 20-25cm) thường trồng bằng hạt. Đặc biệt, các giống Wee Willie (10cm) và Summer Beauty trồng vào đầu mùa xuân và ra hoa vào đầu mùa hè.

6. Loài cheddar pink, D.gratinanopolitanus (D.caesius) đa niên. Mọc như ụ nhỏ, dày, lá màu xanh dương xám, thân chia nhánh yếu đuối, dài 30cm, mọc thẳng đứng. Hoa thơm ngào ngạt, màu hồng, cánh hoa răng cưa.

7. Loài hồng trinh nữ maiden pink, d.deltoides. Là loài cẩm chướng duy nhất mọc tốt được khi ít ánh nắng mặt trời, nửa ngày bóng râm; cũng chịu lạnh khá giỏi và là loài đa niên. Thân có hoa cao chừng 12-30cm, lá ngắn. Hoa rộng 2cm, mọc ở thân xẻ nhiều cành, bìa cánh hoa răng cưa nhọn, màu sắc hồng lợt đến hồng đậm, có khi màu tím hay trắng lốm đốm màu sắc lợt khác.

8. Loài hồng thôn dã- Cottage Pink, Dianthus plumatus đa niên. Đây là loài cẩm chướng diễm kiều, đã trồng nhiều ở thế kỷ ở Âu Mỹ và được chọn làm giống để lai thành nhiều giống khác nhau. Điển hình là một thảm lá nhỏ rời rạc xanh lục. Thân cho hoa cao 25-50cm, hoa thơm mùi gia vị, đơn hay kép, cánh hoa tua viền, hồng hay tắng tâm đậm. Giống được ưa chuộng nhất là giống có cánh viền đăng ten, hoa thơm mùi gia vị, màu trắng, mỗi cánh phân nét đường màu đỏ hay màu hồng. Trồng làm nền cần thiết cho vườn hoa mẫu đơn hay hoa hồng. Trước đây, loài hoa này dùng làm hoa cắt bó rất nổi tiếng.

9. Dianthus “Little Joe” là một cẩm chướng đa niên trồng ở vườn đá rất tốt. Cụm cây cao khoảng 10-12cm, lá xanh dương xám đậm, rộng 15cm. Hoa đơn trên thân cây, màu đỏ thắm. Trồng xen kẽ với hoa chuông trên vườn đá sẽ cho hiệu quả cao.

Hoa cẩm chướng khi nở

Những giống cẩm chướng mới ở Cali đang du nhập vào nước ta:

Đó là các giống Dianthus Amazon trồng ngoài vườn hay trong nhà. Cây cao, thân cứng cáp, lá bóng láng, hoa viền, màu sắc tươi thắm, cành hoa cắm trong bình rất lâu so với các loài khác, từ 12-14 ngày. Hai giống Amazon Cherry và Neon Purple, rất thích hợp trồng ở nơi có khí hậu mát hay ở vùng núi cao nước ta, cánh hoa màu tím nhung. Giống Magic tam sắc, mầu hoa tím hay hồng đậm ngay trên một đỉnh thân. Giống Bó hoa Tím- Bouquet Purple có hoa đăng ten, màu tím lợt oải hương, cây cao mảnh khảnh. Thường cắt cành làm thành bó hoa để bán. Hoa đẹp, có mùi hương thơm dịu. Chúng được trồng ở ven bồn, thích hợp cho các mùa.

Hoa cẩm chướng với nhiều loại khác nhau nhưng có ý nghĩa chung: Sự ái mộ - Sự thôi miên, quyến rũ - Tình yêu của phụ nữ - Niềm tự hào - Sắc đẹp - Tình yêu trong sáng và sâu đậm, thiết tha (Admiration; Fascination; Woman's Love; Pride; Beauty; Pure and deep love).
----------Sưu tầm----------